Diş çürükleri

Aman kimde yok ki. Zaten bu diş dökülecek, demir ilacı renklenmesi, bu dişin kökü yok, ağrısı olmaz diye ihmal ettiğiniz çürükler size dert olmaya başladı değil mi?

Annaaaaeğğ acuyooo, dişim ağruyuooo diye yakınmalardan başınızı alamamaya başladınız. Üstelik size yukarıdaki folklorik bilgileri veren ihtiyarlar, oklavalı deyzelerin tavsiyeleri belki bitti, belki vites yükseltip ağrıyan dişlere saçma maddeler sürmeye vardı.

Kriz anınız aslında bir bilgilenme fırsatı sağladı size ne ki bu çürük denen şey? Belki ağızınızda birkaç dolgu var, kanal diye birşey de yaptılar, daha kaplama, tanıdıklardan implans(!) yaptıranlar da oldu. Eskiden emekli olan mis gibi takma diş yaptırıdı ikramiyeyle, 40'ında derdi biterdi zaten, aaaa o büyükler/ tavsiye aldıklarınızdı galiba değil mi?

Neyse bu kadar goygoy yeter. Gelin size yalın bir diş çürüğü tanımı ve korunma reçetesi vereyim. Ancak ağrınız başladıysa, oyuklar ağızda çoksa hızlıca bir diş hekimine başvurmanız gerektiğini unutmayın.

Diş çürüğü dişin ağız içindeki kısımlarında mikropların yarattığı bir kimyasal çözünmedir. Bizim burada hastalık dediğimiz şey bu çözünme sürecidir ve kontrol altına alınabilir, çok erken aşamalarında onarılabilir. Yani sizin gördüğünüz oyuk çürük sürecinin yarattığı yıkımdır.

Çürükle oluşan çözünme insanı içten kemiren dert misalı yer, yer, yer sonra bir bakmışsınız simit yerken diş kırılmış. Aslında simit sert değildi o hafta çenenizle araba fln da çekmemiştiniz nasıl kırıldı koca kovuk çıktı. Hayır nazar, kem göz ya da çıban değildi. Bir kireç- mermer misalı bir kristal yapıdandı, diş çözündü çözündü zayıfladı ve kırıldı.

Neyse tabi koca oyuk açılınca ne oldu hava almaya başladı diş çocuk başladı yakınmaya. Neden hava alınca çocuk yakındı ki, temiz hava işte mis gibi acaba kendi haline bıraksak geçmez miydi? Dişin en dışındaki mine sadece bir kadın ismi değildi. Dişteki mine dişin diğer 2 tabakasını sizin çocuğu lahana gibi safrası kaynayana kadar saran, sıcak- soğuk, ekşi tatlıdan yalıtırdı. Muhtemelen sizde de tastamamdı çocuğu doğumhaneden teslim alırken. Şimdi geri götürseniz acaba garantisi var mıydı neredeydi bu garanti? (Ki bu bir kere başıma gelmişti, veli tedavisini yaptırmayan evde ağrıdan hayatı kendine zindan eden çocuğu bana bırakıp gitmekle tehdit etmişti. (True story) Aslında o garantinin kendisi sizdiniz de neyse.

Önce ihtiyar heyetine danıştınız bir kısmı yakın gözlükleri burnuna düşürüp bilgece bunlar dökülecek dedi, tecrübeli anneler birşeyler dedi siz beklediniz ama geçmedi, geçmedi, geçmez. Neyse sizin çocuk ya bir gece kıvrandı- belki yüzü şişti dayanamadınız bir dişhekimine, acile götürdünüz, şıp diye ağrı kesilsin diye umuyordunuz çünkü sorun tek dişiydi değil mi? Ama ne olsun sizin çocuk ameliyathaneye benzeyen odayı tuhaf ilaç kokularını, beyazlar içindeki acayip kıyafetli insanları görünce cinlendi, muayene olmadı, zor bela muayene oldu. Dişçi (!) size 8 veya fazla problem söyledi gerekli olan tedavileri saydı (yol- köprü- baraj vs neredeyse). E hadi yapın dediniz hem de özgüven çok ya en acil olanı, sizin muayene olurken yerinde duramayan çocuğa. Neyse bundan sonrası ya kapı kapı dolaşıp çarpa çarpa öğrendiğiniz ya da diş hekiminizin planına bağlı.

Peki bu çürük nereden çıktı, öteki çocuğunuzda olmamış ıdı halbuki. Bu mikroplar nereden geldi? Aslında herkesin ağızında bu çürük- diş çözünmesi hemen hemen her yemekten sonra oluyor. Çünkü ağız içinde dişlerin üzerinde sürekli mikroplar var üstelik siz fırçalamadıkça, gittikçe daha azılılarından oluşan rezidanslı siteler kuruyorlar dişlerin üzerinde. (bkz lüks site) Bunlar çocuğunuzun yediği içinde şeker olan herşeyden (meyve, kuru meyve, meyve suyu, nişasta, karbonhidrat, şeker, cips, şekerleme, süt, pekmez, reçel, bal aklınıza gelen içinde şeker bulunan herşey) sebepleniyor. Tükettiği şekerin artığı asiti dişin üstüne havuza sızan çiş gibi salıyor ve diş yüzeyini mermere dökülen limon misali çözüyor. Bunun panzehiri yok mu peki? Nazar mıydı ki bu? Belki genetik, eşinizin ailesinde dişler feciydi o halde genetik olmalıydı. Ama tek genetik değildi ailelerden gelen aslında öff o uyuntu akrabalar sabah akşam şeker de yiyor, diş fırçalamıyordu ama yok yok kesin genetikti. Üstelik siz hep organik yediriyor organik diş macunu da kullanıyordunuz üstelik 5 yaşına kadar emmişti de. Tüh neden oldu ki organik şeylerde de şeker yok muydu, acaba organik macunuz diş çürüklerine karşı kanıtlı koruyucu içerikten yoksun muydu fantastik botokslu bir abla falan üretmişti gözlerini belerterek size bambudan bir fırçayla vermişti üstelik hediye gece kremi de vermişti tüh o da mı olmamış ıdı?

Peki ya anne sütü ab- ı hayat değil miydi Kibele misali miniğinizi gündüz gece istedikçe emzirmiştiniz tosun gibi tostoparlak olmuştu ama o ara işte izin verdiği kadar fırçalamıştınız ya acaba ondan mıydı? Belki de pek emziremediniz biberonu kullandınız sınırsızca uyurken, sık sık bol besleyici mamalarla (sürpriz onlarda da şeker var) ama bunca sık beslemeye karşın fırçalama nanaydı ya da acayip macunlar kullandınız belki?

Eee ben ne okudum şimdi diye soruyorsunuz belki de. Size çürük risk faktörlerini anlatsam muhtemelen buraya gelmezdiniz, videolu değil bu sonuçta. Özetle diş çürüğü diş yüzeyindeki mikropla yenilen şekerin bir araya gelmesiyle uzuuun sürelerde oluşan çözünmedir. Engellemek için beslenmeyi gözden geçirmek sık, talebe bağlı beslenmenin, uzamış emzirme, biberon kullanımının önüne geçmek ve diş yüzeyindeki mikrop yükünü çürük yapmayacak dengede tutmak gerekir, sürekli herkesin ağızında olan bu çürük sürecini doğal vücut mekanizmalarıyla onarıcı- dengede tutucu düzende tutmak için florlu diş macunuyla günde iki defa fırçalamak gerekir. Günde 2 defa florlu diş macunuyla diş fırçalaması hepimizi 3 ana+ 3 ara öğünlük bir beslenmenin yıkıcı riskinden koruyabilir.